Vannvegar og indisk dragshow

Kerala er kjend for sine vannvegar eller "backwaters". Her kan leiga ein baat og gli sakte gjennom eit sinnrikt kanalsystem, medan indisk landsbyliv går sin gang til vanns og langs bredden.

Tor slappar av paa vaar kettu vallam - husbaaten me leigde for to dagar - med eit mannskap paa tre.

Me skulle vera litt miljovennlege og leigde ein husbaat utan motor. Billegare var det ogsaa, - sjoelv om det var to menn som maatte stake baaten framover. Fantastisk aa gli gjennom kanalane og sjaa smaa glimt av dagleglivet som foeregjekk paa bredden. Folk her faar ikkje folk mykje privatliv. Vatnet er livsnerva kor dei badar, vaskar klede, tar oppvasken, fiskar og reiser til og fraa arbeid, skule, tempel og bustad.

Det var ikkje like hyggeleg aa sjaa paa dei to skrale mennene som staka seg gjennom kanalane. Fyren hadde 40 aars stake-erfaring og ryggen hans var like stiv som stokken.

Kokken vaar Sunnil. 35 aar og ugift. Hyggeleg kar som diska opp god mat paa det lille kjoekenet bak i baaten.

Sunnil har jobba paa husbaatar i 10 aar. Det har ikkje gjort han til ein rik mann. Han faar utbeltalt 1500 rupees (225 kr) i loen kvar maanad + tips fraa passasjerane. Han lyt vera paa baaten doegnet rundt og har berre fri 4 dagar i maanaden. Medan turistane faar liggja i gode senger soev mannskapet paa dekk.

Ikkje noko saerleg til eit liv, tenkjer eg. Sunnil seier at han har det greit. Det er betre enn aa jobba i Midt-Osten (som har gjorde i 3 aar) - og han er glad for at han har ein jobb.

Sunnil har mista begge foreldra sine. Han har to systre og daa dei gifta seg var det han som maatte soerga for medgiften (dowry). Dette kosta han over 200 000 rupees. "Alt for mykje, men eg hadde ikkje noko valg om eg skulle faa leva i fred fraa svigerfamilien..." Sjoelv om medgift er forbudt ved lov i India, er det fortsatt svart vanleg - saerleg paa landsbygda.

http://en.wikipedia.org/wiki/Dowry


Dei store kinesiske fiskehaav i Fort Cochin. Fiskehaavene loeftes og senkes med ein innretning av liner og steinsoekker som vert styrt av 4-5 menn per haav. Historien fortel at det var handelsmenn fraa mongulherskeren Kublai Khan som hadde med seg haavtradisjonen hit fraa Kina for over 700 aar sidan.

Dette er fraa ein Kathakali-forestilling i Fort Kochin. Dette er ein klassisk keralsk dans utfoert av mannlege dansere med mykje makeup og luftige kjolar - eit indisk dragshow med andre ord.

Gateliv i Kochi. Dei heilage kyra har rett nok eit fritt liv, men eg trur eg heller hadde valgt eit liv paa baas framfor ein indisk by. Der vil eg i alle fall faa ekte kraftfor. I foelge Greenpeace India mistar 100 kyr dagleg livet fordi dei har ete for mange plastikkposar...

Naar ein er i India er det jo obligatorisk aa ri paa ein elefant. Me fann ein skikkeleg svaering i Varkala. Elefanten heiter Baladeben og veg over 4 tonn.

Kommunistar og tigre i Kerala

Kerala er ein frodig og vakker del av India. I denne delstaten har kommunistane styrt i lang tid - og det merkast paa samfunnet. Her er faa tiggarar i hoeve til det me har opplevd andre stader. Nesten alle i Kerela kan lesa og skriva. Imponerande prestasjon naar kvart tredje menneske i resten av India er analfabet. Fagforeiningsflagga vaiar i kvar by me koyrer igjennom. Daa eg trykka gjennom kanalane paa fjernsynet kom eg over ein TV-serie om Marx og Engels...

Kravet om minsteloen for arbeidarane har gjort at mange selskapar har bygd sine fabrikkar i andre delar av India, - kor dei kan utnytte folk i fred fraa kommunistar og fagforeiningar. Arbeidsloeysa har difor vore stor i Kerala. Samstundes har det hoege utdanningsnivaaet gjort at meir kunnskapsorienterte verksemder har lyst til aa etablera seg. Framtida er kanskje ikkje saa moerk for folk flest i Kerala.

Meir om kommunisme i Kerala kan du lesa paa:
http://www.yesmagazine.org/article.asp?ID=871
http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/4374826.stm
http://www.datamationindia.com/kerala1.html

PS! Kommunistane i Kerala har sikkert sine svin paa skogen ogsaa - naar eg har soekt paa nettet har eg sett at dei ikkje er like populaere i alle kretsar - her som heime. Faar inntrykket av at kommunistane her ikkje er saerleg meir radikale enn SV'arar, sjoelv om det er vanskeleg aa samanligna sidan den politiske roynda er saa ulik.

Tor og Bjorn midt i ein teplantasje ved Munnar. Klimaet her egnar seg spesielt godt for tedyrking (1500-1800 moh), og det er flott syn aa sjaa alle aasane fulle av tebuskar. Det mulitnasjonale selskapet Tata Tea Group har etablert seg med mange plantasjar og fabrikkar i dette omraadet. Det er dei som lagar te med "brandingen" Tetley.

Teplukking er kvinnfolkarbeid. Denne kvinna kan plukke opp mot 150 kg teblader paa ein dag. For det faar ho betalt mellom 15 og 25 kr, alt etter kor mykje ho plukkar. Vaar rickshaw-sjaafoer sa at loena ikkje var saa verst, sjoelv om det berre held til 100 gram te i Norge. I tillegg faar dei fri bustad, elektrisistet og skulegang for ungane av tekonsernet.

Meir informasjon om tedyrking i Kerala finn du paa:
http://www.kerala.com/keralatea


Arbeidselefant paa veg til jobb i skogen. Matpakka er paa plass i snabelen.

Vill-geit (Nilgirhi Thar) i Eravikulam nasjonalpark. Dette er ein av dei mest truga dyreartene i India og geita kan no berre observerast i denne lille nasjonalparken. Opprettinga av parken har foert til at bestanden har auka til 5-600 dyr. Innanfor parken er ogsaa det hoegaste fjellet i Soer-India, - Anamudi (2695 m).

Den flotte ambassadoerbilen me leigde for turen mellom Munnar til Periyar. Ut fra interioer og eksterioer trudde eg det var ein gamal bil, men det synte seg aa vera ein 95-modell. For dei som har peiling paa bilar er dette ein kopi av den engelske Morris Oxford fraa 1954. Aar etter aar produserast ambassadoerbilane med den samme designen, til tross for at dei er heilt utgaatt paa dato.

Dette biletet er fraa tigerreservatet Periyar. Innsjoen vart anlagt av britane i 1895. Dei brydde seg ikkje om aa fjerna trea foer dei fyllte dalen med vatn. Trestammene staar der fortsatt etter over hundre aar. Dei var eit flott syn med disen som laag over vatnet om morgonen. Innsjoen er no drikkekjelde til dei mange ville dyra i omraadet.

Me tok ein liten baat ut til Lake Palace, som er eit eksklusivt hotell midt i reservatet - langt fra braak og stoey som det elles er nok av i India. Her var det godt aa berre liggja i hengekoya og hoyra paa alle jungellydane.

Las avisa The Hindu medan eg laag der. Det stod om eit indisk-britisk forskningsporsjekt som studerte konsekvensane klimaendringane vil ha paa India. Forskarane meinar at skogane og det biologiske mangfaldet i India vil verta paaverka av global oppvarming innan 30-40 aar. Paaverknaden ville vera spesielt stor for skogane i Western Ghats, som var omraadet me reiste i. Temperaturauke (2-3 grader innan aarhundret er omme) og kraftigare monsunregn vil foere til at dyre- og planteartar maa flytte paa seg. Dette har ogsaa skjedd tidlegare i Jordens historie, men no fungerar moderne infrastruktur (veier, bebyggelse etc.) som barriaerer for ein slik migrasjon av dyre- og planteliv.

I same avis var det referert til ein artikkel i siste utgave av tidsskriftet Nature. Her vart det slaatt fast at dei fattige landa som ureinar minst vil verta mest raaka av klimaeindringane. I aar 2030 kan venta seg ei dobling av doedsfalla fraa malaria, diare og underernaering.

Det er mykje skriveri om global oppvarming i indiske aviser desse dagane. Det er bra fordi det set fokus paa FN-moetet om oppfolginga av Kyoto-avtalen, som startar i Montreal 28. november.

Ser at Helen Bjornoy varsler toeffe tiltak paa heimebane:
http://www.siste.no/Innenriks/politikk/article1836402.ece
Er spent paa kor toeffe desse tiltaka faktisk vert, og om ho faar med seg fagroesla, oljeindustrien og nordmenn flest...

Den naermaste tiger opplevinga me hadde i Periyar var kunststoffet paa sjeselongen (det er sikkert ein homo der ute som kan forklare meg korleis dette ordet stavast!) paa rommet vaart paa Lake Palace. Til tross for totalfredning og oppretting av fleire naturreservater minkar det fortsatt med tigrar i India. For hundre aar sidan var det 100.000 tigre i India. No kan talet vera under 2000. Det var dei skyteglade britane som brakte tigerjakta opp til dei store hoegder. No er det befolkningsvekst, felling av skog og snikskyting som trugar. Paa svarteboersen kan ein faa heile 100.000 dollar for ein tiger.
http://projecttiger.nic.in

Plain living and high thinking

Eg har endra meining. Har lenge sagt at eg ikkje har forstått poenget med feriar kor ein berre ligg dagevis på stranda. Det er ikkje berre ein klisje. Å liggja strak ut med ei god bok. Berre høyre boelgesus. Ta avkjølande bad. Eta solmoden ananas. Sjå solnedgangar i havet. Og for kvar dag som går kjennes det berre enno betre. Jobb og stress er langt borte. Då me ikkje fekk billett på nattoget til Kochi idag var eg eigentleg verre glad til. Enno ein dag på stranda.

Eg og Tor er på Patnem Beach i Goa. Det var her hippiane frå USA og Europa reiste paa 60- og 70-talet. Nokre av dei er her framleis, - sjølv om det ikkje er særleg futt i dei lengre. No lyt dei dela sanden med dei som er på "finne-seg-sjølv"-tur. Kvinner og menn i midtlivskrisa som trur at ei reise til India er det som skal gje livet ny meining. Her kan dei finna seg ein guru, gjera yoga på stranda og sitja i meditasjonsstilling framfor solnedgangen. Dei fleste backpackarane held seg heldigvis på nabostranda lengre nord, Palolem Beach. Det er denna stranda som staar i Lonely Planet - Den Store Boka. Stranda sør for Patnem Beach er okkupert av det største luksushotellet i Goa - InterContinental med 7 stjerner og 255 suiter. Her kan du sitja paa din private balkong og sjå ut på landsbykvinnene som klypper hotellets golfplen med saks.

Har ikkje kome like mykje under huda på indarane som eg gjorde med pakistanarane og kirgisarene. Samtalane er stort sett på "Which country? Drink coconut?"-nivået. Og så tar det litt tid å kome over Mumbai, kor eg vart skeptisk mot alt som rørte seg. Godt å sleppa unna tiggarane for ei stund. I Mumbai låg vaksne og barn strødd langs gater og smug om natta. Mellom dei sprang alle rottene og urin-lukta reiv i nasa. Over alt vart me stoppa av små barn som dro oss i kleda og såg opp på oss med store, håpefulle auge. Inni meg sa ei stemme: "Du skal ikkje gje til barn som tiggar - det lærar det opp til å tigge". Etterpå sit me paa ein flott restaurant saman med den indiske middelklassen, som verkar enno meir likegyldig. Vindusplassen er ikkje like populær som heime. Om du ser ut på gata får du verkeleg kjenna kor priviligert du er.

Det har vore interessant å lesa om Mahatma Gandhi her borte. India si kraftige økonomiske vekst kom først etter at dei kasta mange av Gandhi sine ideal på hylla. Det fattige skal ikkje reddast ved å dela ressursane meir rettvist - men ved å få heile kaka til å vekse. Var innom eit slitt Ghandi-museum i Mumbai. Det var ikkje akkuratt eit pulserande senter. Kjøpte ei lita bok med Gandhi-sitat kor eg fann desse orda:

"That everyone in this world should be able to maintain as high a standard of life as possible with the best possible output of labour is just as fantastic as to expect a camel to pass through the eye of a needle... Luxurious living... is an impossible proposition for any society as a whole. And when there is no limit to luxery, where shall we stop? All the scriptures of the world have taught the exact opposite. 'Plain living and high thinking' is the ideal that has been placed before us. The vast majority recognize its truth, but are unable to get there because of human frailty. It is, however, perfectly possible to envisage such an existence... Man falls from the pursuit of the ideal of the plain living and high thinking the moment we want to multiply his daily wants. History gives ample proof of this. Simplicity is the essence of universality."

Det verkar som om desse tankane berre finnast på museum i dagens India. Og ikkje berre i India. Vel, ikkje heilt. Las i The Times of India om eit nytt dataspel, A Force More Powerful, som ikkje var som dei vanlege "skyt-alle-ned-spela". Her skulle spelaren bruka ghandiske metodar til å løysa verdskonfliktar. Les meir på: www.aforcemorepowerful.org/game

Men er det nok?!?

Gode Goa

Det kjennes bra ut aa slappe av i Goa ein novemberdag...

Mandag morgon i Mumbai

- Good morning Sir?
- How are you Sir?
- Can I help you Sir?
- Change money Sir?
- Do you want to buy something Sir?
- Taxi Sir?
- Look here Sir!
- Special offer for you Sir!
- Sir?!?

Bra eg kan flykte inn paa ein Barrista kaffebar og roe nervene med ein kaffe latte. Trur India vert bra etter litt gribbe-tilvenning. Og i kveld kjem Tor!

Terroraksjonen i New Delhi

Paa denne turen har eg verkeleg kjensla av aa vera "der det skjer". Laurdag 29. oktober sat eg paa eit skranglete tog fraa Amritsar til New Delhi. Ein time foer ankomst fekk eg ein tekstmelding fraa Norge: "Hovednyhetene i norge naa: 3 terrorbomber i New Delhis turistomraadet loerdag etterm, over 50 drept. 150 doede etter togavsporing i Soer-India!!!" Hyggeleg... Og utruleg korleis moderne media- og kommunikasjonsteknologi krympar verda.

Den eine bomba gjekk av bydelen Paharganj, like ved jernbanestasjonen. Det var her eg hadde tenkt aa bu - ein populaer stad for backpackere med mange billege hotell. Daa eg kom ut av stasjonen var det fullt av politifolk og "Hva foeler du naa?"-journalistar. Eg valde finna eit hotell i omraadet sidan det no verka til aa vera den tryggaste staden i New Delhi. Hotellet mitt laag to kvartal unna den eine bombestaden.

Paa hotellet traff eg eit chilensk-amerikansk ektepar. Dama var nesten maallaus etter kva som hadde skjedd. Dei hadde vore paa hotellet daa dei hoyrte kjempesmellen. Rutene klirra. Dei forstod kva som hadde skjedd og gjekk for aa hjelpa dei mange skadde. Det var ikkje noko hyggeleg syn. Mange var i sjokktilstand og hadde djupe saarskadar. Politi og ambulanse kom rakst til staden. "Merkeleg raskt", sa dei.

Les i "The Times of India" idag at ei gruppe med namnet Inquilab (som visst ogsaa kallar seg Lashkar-e-Toiba) har tatt paa seg ansvaret for bombeaksjonen i New Delhi. Dette er ein pakistansk basert/stoetta terror-nettverk. Nettverket vart foedt i (den USA sponsa) krigen mellom Afganistan og Sovjetunionen paa 80-tallet, og har seinere engasjert seg i Kashmir-konflikten. Ein talsmann for Inquilab uttaller: "Such attacks will contiunue until India pulls out all its troops from Kashmir".

Det offisielle Pakistan var raskt ute med aa fordoemme hendinga. Likevel spekulerast det i om bombeaksjonen kan oydeleggja dei paagaande fredsforhanlingane mellom Pakistan og India. Desse forhandlingane foerte til eit gjennombrot tidlegare i veka; 3 grenseovergangar (mellom pakistansk/indisk okkupert Kashmir) vart opna for aa lettare kunne naa ofra etter jordskjelvkatastrofen.

Det var fleire som omkom i terroraksjonen i New Delhi enn i London. Likevel trur eg hendinga raskt forsvinn fra overskriftene heime. New Delhi er jo saa langt unna... 50.000 menneske er drepne i terroraksjonar i India dei siste 11 aara.

----------------

Den amerikanske mannen eg traff paa hotellet var overraska over at eg hadde vore i Pakistan. "Dit hadde eg aldri reist. Landet er jo fullt av terroristar". Eg tenkte mitt.

I denne samanheng lyt eg seia at paafallande mange pakistanarar eg traff var positivt innstillt til USA. Fleira stoetta den USA leia aksjonen baade i Afghanistan og Irak. Det var nok av andre som var imot amerikansk utanrikspolitikk. Dei likte heller ikkje president Musharraf si "floerting" med amerikanarane. Fekk inntrykk av at for/imot USA i ein hvis grad fylgjer shia/sunni aksen (sidan Taliban og Saddams regime var sunni-dominert).